ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΝΗΠΙΑΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Επικοινωνία 

Τα παρακάτω είναι κατευθυντήριες γραμμές που έχουν ληφθεί από ένα πλήθος πηγών. Αυτές θα σας βοηθήσουν να γνωρίζετε τι να περιμένετε και πώς να ενθαρρύνετε την περαιτέρω τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας ή πότε να σκεφτείτε μια παραπομπή σε ένα λογοθεραπευτή. Δεν περιλαμβάνονται τα πάντα και είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπάρχει απόκλιση στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών.

Στην ηλικία μεταξύ 12-18 μηνών το παιδί συνήθως:

• αναγνωρίζει το όνομα του
• καταλαβαίνει το ‘‘όχι’’
• καταλαβαίνει απλές εντολές (Δείτε εδώ)
• δείχνει και κάνει χειρονομίες για να επιστήσει την προσοχή για ένα γεγονός ή για να δείξει αυτό που θέλει (Δείτε εδώ)
• μιμείται οικίες λέξεις (Δείτε εδώ)
• κάνει ‘‘γεια’’ (Δείτε εδώ)
• χρησιμοποιεί το ‘‘μαμά’’ και το ‘‘μπαμπά’’ και άλλες λέξεις, συνήθως ονόματα αντικειμένων ή ανθρώπων 
• προσπαθεί να επικοινωνήσει χρησιμοποιώντας «δική του γλώσσα» (Δείτε εδώ)
• εκφράζει με ήχους τη χαρά του (Δείτε εδώ)
• δείχνει αντικείμενα (Δείτε εδώ)
• δείχνει κάποια μέρη του σώματος όταν του ζητηθεί π.χ. ‘‘Που είναι το στόμα σου;’’ (Δείτε εδώ)
• μιμείται ήχους ζώων (Δείτε εδώ)
• αρχίζει να έχει αίσθηση του χιούμορ
• παίζει καλύτερα μόνο του και δε μοιράζεται τα παιχνίδια του (Δείτε εδώ)
• ρίχνει στο έδαφος αντικείμενα κι γελά
• κρύβεται πίσω από κουρτίνες
• κάθεται και ασχολείται με τα αντικείμενα
• ζητά και προκαλεί την προσοχή των άλλων (Δείτε εδώ)
• συνεργάζεται, περιμένει και προσπαθεί να βοηθήσει
• δείχνει ικανοποίηση στις φιλοφρονήσεις
• δείχνει συναισθήματα (θυμό- ζήλια- στοργή) (Δείτε εδώ)
• έχει αίσθηση ιδιοκτησίας στα πράγματα του (Δείτε εδώ)
• τραβάει κάποιον για να του δείξει κάτι
• ακούει στο «μη»
• τραγουδά και χορεύει
• παρουσιάζει εύκολη διάσπαση
• μιμείται δουλειές του σπιτιού

Ανησυχητικές ενδείξεις ανάπτυξης της επικοινωνίας σε αυτήν την ηλικία:

• Δεν ανταποκρίνεται συνέχεια στο όνομα του
• Δεν ανταποκρίνεται σε γνώριμους ήχους (το χτύπημα του τηλεφώνου)
• Δεν κοιτάζει ή δε δείχνει αντικείμενα και εικόνες όταν τα ονομάζουμε
• Δε δείχνει ή δε δίνει αντικείμενα αυθόρμητα
• Δεν ακολουθεί παιχνίδια αλληλεπίδρασης (π.χ. κουκου-τσα)
• δεν κατευθύνει την προσοχή των άλλων σε κάτι με το να δείχνει ή με βλεμματική επαφή
• Δεν χρησιμοποιεί συνδυασμούς συμφώνων και φωνηέντων που οι άλλοι αναγνωρίζουν ως λέξεις, έστω και παραποιώντας αυτές
• Λέει λιγότερες από 10 λέξεις

Στην ηλικία μεταξύ 1 ½ – 2 ετών το παιδί συνήθως:

• χρησιμοποιεί 10 με 20 διαφορετικές λέξεις (Δείτε εδώ)
• αρχίζει να συνδυάζει 2 λέξεις
• χρησιμοποιεί λέξεις για να κάνει γνωστές τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, όπως ‘‘περισσότερο’’, ‘‘πάνω’’, ‘‘χυμός’’ κ.α.
• μιμείται ήχους και λέξεις πιο καθαρά 
  
• δείχνει αντικείμενα και κάνει χειρονομίες για να δείξει ή να τραβήξει την προσοχή σε κάτι
• δείχνει πόδια, μάτια, μύτη (Δείτε εδώ)
• φέρνει ένα αντικείμενο από ένα άλλο δωμάτιο όταν του ζητηθεί
• τραγουδάει απλά τραγούδια
• ανακατεύει τυπικές λέξεις με δικές του
• επαναλαμβάνει λέξεις ξανά και ξανά όταν είναι μόνο του (π.χ. παίζοντας στο κρεβάτι του)
• έχει βρεφική «ηχολαλία», δηλαδή επαναλαμβάνει λέξεις ή προτάσεις (Δείτε εδώ)
• κάνει χρήση κυρίως ουσιαστικών
• έχει αργή απόκτηση νέων λέξεων
• ζητά βοήθεια όταν την χρειάζεται
• χαίρεται την παρέα ενηλίκων κι συνομήλικων (Δείτε εδώ και εδώ)
• επιμένει στο όχι (Δείτε εδώ)
• παίζει μόνο του παρουσία όμως ενός ενήλικα (Δείτε εδώ)
• αποφεύγει αρνητικές καταστάσεις
• μονοπωλεί την μαμά του

Ανησυχητικές ενδείξεις ανάπτυξης της επικοινωνίας στην ηλικία 1 ½ – 2 ετών:

• Δεν κατανοεί προφορικές οδηγίες χωρίς χειρονομίες
• Δε μιμείται λέξεις συχνά
• Δεν κάθεται έστω για 5 λεπτά στην ανάγνωση ενός βιβλίου
• Δε χρησιμοποιεί χειρονομίες, εάν αυτά που λέει δεν είναι κατανοητά από τους άλλους
• Δε λέει 20 με 50 λέξεις τουλάχιστον
• Δεν κάνει προτάσεις με 2 ή 3 λέξεις

Στην ηλικία 2-2 ½ ετών, το παιδί συνήθως:

• κατανοεί απλές ερωτήσεις και εντολές
• αναγνωρίζει πολλά μέρη του σώματος
• κάνει συνομιλίες με κούκλες
• ρωτά ‘‘Τι είναι αυτό;’’, ‘‘Τι είναι εκείνο’’, ‘‘Πού είναι το…;’’
• κάνει προτάσεις με 2-3 λέξεις (π.χ. ‘‘περισσότερο χυμό’’ ή ‘‘θέλω μπισκότο’’) (Δείτε εδώ)
• ονομάζει εικόνες και ενέργειες (Δείτε εδώ)
• αναφέρεται στον εαυτό του με το όνομά του
• σχηματίζει πληθυντικό σε ορισμένες λέξεις
• ζητάει να φάει και να πιει
• έχει περίπου 200 λέξεις στο λεξιλόγιο του
• κάνει συντροφικό παιχνίδι
• αντιλαμβάνεται την διαφορά των φύλων
• κάνει συντροφικό κι παράλληλο παιχνίδι (Δείτε εδώ)
• ρωτά ονόματα αντικείμενων ή ατόμων
• επαναλαμβάνει λέξεις
• δείχνει κι ονομάζει οικεία αντικείμενα
• μιλά σωστά στον εαυτό του με το εδώ κι τώρα
• κάνει χρήση του «εγώ», «εσύ», «εμένα»
• κάνει έξυπνους σχολιασμούς
• λέει τραγουδάκια
• έχει κακή άρθρωση

Ανησυχητικές ενδείξεις ανάπτυξης της επικοινωνίας στην ηλικία 2-2 ½ ετών:

• Δεν ακολουθεί προφορικές οδηγίες χωρίς χειρονομίες
• Δε χρησιμοποιεί χειρονομίες όταν ο άλλος δεν τον καταλαβαίνει
• Δεν κατανοεί πιο σύνθετες προτάσεις ( Όταν… τότε…)
• Συχνά ηχολαλεί λέξεις
• Δε χρησιμοποιεί τουλάχιστον 100 λέξεις
• Δεν κάνει προτάσεις με 2-3 λέξεις
• Η ανάπτυξη της γλώσσας φαίνεται να έχει ‘‘κολλήσει’’

Στην ηλικία μεταξύ 2 ½ – 3 ετών το παιδί συνήθως:

• χρησιμοποιεί περίπου 450 λέξεις (Δείτε εδώ)
• λέει το όνομα του όταν ερωτηθεί
• χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο και πληθυντικό αριθμό (όχι πάντα σωστά) (Δείτε εδώ)
• κατανοεί απλές έννοιες του χρόνου, όπως ‘‘χθες το βράδυ’’ και ‘‘αύριο’’
• αναφέρεται στον εαυτό ως ‘‘εγώ’’ ή ‘‘εμένα’’ αντί για το όνομα του
• χρησιμοποιεί τα λόγια του για να τραβήξει την προσοχή των ενηλίκων π.χ. ‘‘Κοιτάξτε με!’’
• του αρέσει να ακούει την ίδια ιστορία ξανά και ξανά
• χρησιμοποιεί το ‘‘όχι’’ και το ‘‘μη’’ στην ομιλία του
• συνομιλεί με άλλα παιδιά καθώς και με ενήλικες (Δείτε εδώ)
• απαντάει σε ερωτήσεις που περιέχουν το ‘‘πού’’
• χρησιμοποιεί σύντομες προτάσεις για να δηλώσει τι έκανε ή τι θέλει να κάνει π.χ. ‘‘Θέλω να πηδήξω!’’
• ταιριάζει 3-4 χρώματα
• ξέρει τις λέξεις ‘‘μεγάλο’’ και ‘‘μικρό’’
• δείχνει με τα δάχτυλα του την ηλικία του (Δείτε εδώ)

Ανησυχητικές ενδείξεις στην ηλικία 2 ½ – 3 ετών

• Το λεξιλόγιο δεν φαίνεται να αυξάνεται
• Δεν ενδιαφέρεται να μιλήσει ή να παίξει με ενηλίκους ή με άλλα παιδιά
• Δεν κάνει συμβολικό παιχνίδι (π.χ. να ταΐζει κούκλα)
• Δεν κάνει προτάσεις με 2-3 λέξεις
• Δεν ταιριάζει χρώματα ή εικόνες
• Δε μπορεί να δώσει το όνομά του όταν τον ρωτήσουν
• Δεν κατανοεί την έννοια «μεγάλο/μικρό»
• Δε χρησιμοποιεί το ‘‘όχι’’ για να απορρίψει κάτι ή για να διαμαρτυρηθεί
• Δε χρησιμοποιεί λέξεις για να τραβήξει την προσοχή ενός ενήλικα

Εάν έχετε ανησυχίες σχετικά με το παιδί σας σε οποιαδήποτε ηλικία, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να μιλήσετε με έναν επαγγελματία. Μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε στο κέντρο μας ανά πάσα στιγμή.